Sara YANAROCAKBu hafta İspanya`da doğmuş olan ve ünlü seyahatnamesi, şöhreti ile dünyaya yayılan seyyah Tudelalı Benjamin`den söz etmek istiyoruz.Benjamin Ben-Yuda Akdeniz-Yakın Doğu bölgelerinin Yahudi hayatını, oraları gezerek kaleme alan en önemli seyyahların başında gelir
Yusuf BESALEL
Orta Çağlar’da ise Yahudiliğin temel ilkeleri konusu ayrıca Hıristyan ve İslâm dinlerinden ayırdedilebilmesi açısından özel bir önem kazanmıştır. 12. yüzyılın büyük düşünürü Moşe Maimonides’in Mişna’nın Sanhedrin (10.1) bölümü ile ilgili yorumunda saydığı 13 “İkkarim” (“kökler” veye “temel ilkeler”) Yahudiliğin inanç prensipleri hakkında en iyi bilinen formülâsyondur. Maimonides’in 13 ilkesi dua kitaplarında Yigdal adlı dinsel ilâhi ile Sabah Duaları’ndaki bir ifade ile (“Tam bir imanla iman ederim ki...”) de “Öteki Alemi” ruhun ölümsüzlüğü olarak algılamıştır. Bu da, insan oğlunun manevi tatmın ve ödüllendirilmesinin doruğudur. Maimonides’e göre Mişna’nın onayladığı “Öteki Alem” (“Gelecek Dünya”), kişinin entellektüel mükemmelliğine ve doğru inançlara bağlamasına kısmen dayanan bir olgudur.
Abraham ben David Posquiéres gibi diğer lider konumundaki din adamları, Maimonides’in her 13 ilkesinin de Yahudiliğin dinsel itikatları ile genelde bağdaştığını kabul etmekle beraber; “Tanrı’nın şekilsizliği” ile ilgili bir prensibin kabul edilmemesinin bir kişiyi “Gelecek Dünya”da bir yer sahibi veya bir Yahudi cemaatine mensup olmaktan mahrum edebileceğini kabul etmeye hazır değildirler. 15. ve 16. yüzyıllara dek İman İlkeleri ile ilgili tartışmalar süregeldi. Örneğin Maimonides’in “Yeniden Dirilme” ve “sadece Tanrı’ya ibadet” edilebileceği gibi ilkeleri dahil ederken, “irade özgürlüğü” gibi temel bir ilkeyi neden ihmal ettiği, salt mantıksal açıdan anlaşılması pek güç bir şeydi. Nitekim Albo’nun sisteminde her ilkenin de dalları olabilir. Örneğin Tanrı’nın mevcudiyeti ilkesi Tanrı’nın bilgeliği, birliği ve şekille tarif edilemeyişi gibi iman ilkesini benimsemekle yetinir: Tanrı vardır; Tora, Tanrısal kökenlidir; Tanrısal adalet: mükâfat ve ceza. Maimonides’in diğer ilkelerinin kabul edilmemesi kâfirliği çağrıştırmaz.
Arama, Yahudi dinsel bayramlarından Tanrısal özellikleri keşfeder, Abravanel ise Yahudiliğe ait olan ve olmayan ilkeleri ayırdetmeye karşıdır.
devam edecek...
Kaynakça: "Yahudilik Ansiklopedisi",
Cilt I, II, III
Yusuf Besalel
